Phân Bón Lá

Bài viết giúp hiểu biết được tại sao phải dùng phân bón lá, cách hấp thụ phân bón của cây trồng qua lá, tác dụng của việc sử dụng phân bón lá.

1. Phân bón lá là gì?

Phân Bón Lá hay Bón phân qua lá là biện pháp phun một hay nhiều chất dinh dưỡng cho cây trồng lên các phần ở phía trên mặt đất của cây ( lá, cuống, hoa, trái) với mục đích nâng cao sự hấp thu dinh dưỡng qua các phần trên không của cây trồng.

 

2. Cấu trúc của lá cây giúp hấp thu Phân Bón qua lá

Theo PGS-TS Lê Văn Bé (Khoa NN & SHUD – ĐHCT) thì cấu tạo lá gồm có 1 lớp biểu bì bên trên sẽ giúp lá không thoát nước 1 cách thụ động, làm cho lá cứng cáp hơn để chống lại sâu bệnh. Vách ngoài của những tế bào lá được bao phủ bởi lớp cutin và một lớp sáp có đặc tính chống thấm nước rất mạnh.

Đây là yếu tố có lợi cho cây trồng tuy nhiên cũng là mặt hạn chế đối với phân bón lá. Cấu tạo của lớp sáp này bằng 1 loại lipid không thấm nước khi lá khô. Phun phân bón lá lúc sáng sớm hoặc chiều mát để lớp sáp mềm mới thấm nước. Đây là bức tường lớn nhất để hấp thu dinh dưỡng qua lá. Tuy nhiên làm sao phân bón lá đi vào biểu bì lá? Dưới kính hiển vi điện tử giữa các phân tử sáp với nhau có 1 khoảng hở vài micromex hoặc vài nanomex tùy theo loài. Chính từ khoảng hở này nếu chất tan của phân bón lá nhỏ thì nó sẽ đi vào giữa lớp sáp.

3. Phân bón lá được hấp thu bởi khí khổng và không bào

Ngoài con đường đi qua khe hở của lớp sáp này còn con đường khác chất tan có thể đi vào tế bào biểu bì lá là đi qua khí khổng trên bề mặt lá, phan bon la. Khí khổng trên lá rất nhiều tùy theo loài. Có những loài khoảng 100 khí khổng/ 1mm2 lá, có loài vài ngàn khí khổng/1 mm2 . Vai trò của khí khổng giúp cây trồng thoát hơi nước tốt để ổn định nhiệt độ của cây. Đồng thời khi khí khổng mở khí CO2 đi vào giúp cho cây quang hợp. Chất tan khi phun qua lá sẽ đi qua khí khổng tuy nhiên khí khổng rất nhỏ nên trong phân bón lá có những phụ gia để làm giảm áp suất hơi từ trong ra.

Sự xâm nhập của chất lỏng xuyên qua bề mặt có sức căng cao và các khí khổng có thể xảy ra dưới một số điều kiện. Một trong những điều kiện này là tạo các giọt nhỏ liên kết với sự bốc hơi. Khi sự bốc hơi xảy ra, mức độ xâm nhập đạt cao nhất và sự hấp thu liên tục xảy ra với các phần chất rắn còn lại.

Sự xâm nhập chất dinh dưỡng còn vào các không bào bên trong lá cây. Các không bào rất quan trọng để chứa các chất dinh dưỡng trước khi chúng được hấp thu vào bên trong từng tế bào. Các chất dinh dưỡng sẽ vào những không bào này sau khi xâm nhập từ bên ngoài qua lớp biểu bì lá cũng như được hấp thu từ rễ qua các mao mạch trong thân cây.

Những nguyên tắc chung về việc hấp thu chất dinh dưỡng khoáng từ các không bào bên trong từng tế bào lá cũng giống như sự hấp thu từ bộ rễ. Sự hấp thu qua các tế bào lá có thể được điều khiển qua tình trạng dinh dưỡng của cây trồng, nhưng đây không phải là quy luật chung mặc dù hiện tượng này đã được khám phá đối với sự hấp thu lân. Việc hấp thu lân qua lá và vận chuyển xuống rễ xảy ra nhanh hơn đối với cây đang thiếu lân.

Kế tiếp phân bón lá xâm nhập vào màng tế bào. Đây là thành phần sống của tế bào cấu tạo bởi phospholipid và trên đó có gắn những protein giữa những protein có những khoảng hở để cho các chất tan chui qua.

Cơ chế sự hấp thu dinh dưỡng qua lá có 5 bước như sau:

Bước 1:

Làm ướt bề mặt lá bằng dung dịch phân bón

Vách ngoài của những tế bào lá được bao phủ bởi lớp cutin và một lớp sáp có đặc tính chống thấm nước rất mạnh. Để việc hấp thu các chất dinh dưỡng dễ dàng, ta có thể bỏ thêm các chất phụ gia vào phân bón qua lá để giảm sức căng bề mặt.

Bước 2:

Khi phun phân bón qua lá lên bề mặt của lá cây, sự hấp thu có thể xảy ra theo 3 cách sau:

Cách 1: Qua các lỗ nhỏ li ti trên bề mặt lớp ngoại bì và vách tế bào

Cách 2: Qua các thủy khổng ở giữa các vách tiếp giáp các tế bào

Cách 3: Qua khí khổng giữa các tế bào bảo vệ

Theo Eichert Et Al, sự xâm nhập của chất lỏng xuyên qua bề mặt có sức căng cao và các khí khổng có thể xảy ra dưới một số điều kiện. Một trong những điều kiện này là tạo các giọt nhỏ liên kết với sự bốc hơi. Khi sự bốc hơi xảy ra, mức độ xâm nhập đạt cao nhất và sự hấp thu liên tục xảy ra với các phần chất rắn còn lại.

Bước 3:

Sự xâm nhập chất dinh dưỡng vào các không bào bên trong lá cây

Các không bào (apoplast) rất quan trọng để chứa các chất dinh dưỡng trước khi chúng được hấp thu vào bên trong từng tế bào.

Các chất dinh dưỡng sẽ vào những không bào này sau khi xâm nhập từ bên ngoài qua lớp biểu bì lá cũng như được hấp thu từ rễ qua các mao mạch trong thân cây.

Bước 4:

Sự hấp thu chất dinh dưỡng vào bên trong tế bào:

Những nguyên tắc chung về việc hấp thu chất dinh dưỡng khoáng từ các không bên trong từng tế bào lá cũng giống như sự hấp thu từ rễ.

Sự hấp thu qua các tế bào lá có thể được điều khiển qua tình trạng dinh dưỡng của cây, nhưng đây không phải là quy luật chung mặc dù hiện tượng này đã được khám phá đối với sự hấp thu lân. Việc hấp thu lân qua lá và vận chuyển xuống rễ xảy ra nhanh hơn đối với cây đang thiếu lân.

Khi áp dụng những chất dinh dưỡng lưu động ( mobile nutrients) cho các lá non, lá còn đang phát triển thì sự chuyển dịch xuống rễ chậm hơn , điều này kích thích sự hấp thu dinh dưỡng gây ra do sự hấp thu không đủ của bộ rễ.

Các chất dinh dưỡng bất động ( immobile nutrients) áp dụng trên cả lá già và lá non sẽ chuyển dịch chậm xuống rễ, như vậy không gây nên sự thay đổi nào hoặc có thể làm gia tăng lượng dinh dưỡng hấp thu từ rễ.

Bước 5:

Sự phân bố chất dinh dưỡng trong lá và chuyển dịch chúng ra ngoài.

Sự phân bổ từng chất dinh dưỡng riêng biệt bên trong và chuyển dịch chúng ra ngoài là sau khi phun phân bón thì tùy thuộc vào từng tính cơ động của hệ mao dẫn.

4. Vì sao phải áp dụng bón phân qua lá

Hiện tượng thiếu dinh dưỡng xảy ra khi khả năng hấp thu của bộ rễ bị giới hạn hoặc bị ngăn cản trong một thời gian, do đó không đủ cung cấp theo nhu cầu của cây. Những sự kiện liên quan tới vùng rễ có thể kể như sau:

– Rễ bị tổn thương: Do bị bệnh hoặc tổn thương cơ học (do xới xáo khi chăm bón làm đứt rễ).

– Những điều kiện của đất không hữu hảo cho bộ rễ hấp thu dinh dưỡng

– Chất dinh dưỡng bị bất động hóa do các vi sinh vật

– Bị cố định do môi trường đất và các chất hữu cơ

– Sự nhiễm mặn

– Sự bất cân đối dinh dưỡng trong đất

– Thiếu Oxy ( đất quá ướt)

– Sự hoạt động của rễ thấp ( nhiệt độ thấp quanh vùng rễ trong thời kì ra hoa và đậu trái)

– Thiếu nước để các chất dinh dưỡng ngấm vào ( quá khô)

– Nhu cầu dinh dưỡng ở đỉnh cao: Trong suốt thời kỳ phát triển nhanh, nhu cầu dinh dưỡng vượt quá khả năng cung cấp mặc dù đất trồng rất màu mỡ.

– Bón phân qua lá cũng có thể được chỉ định khi nhu cầu tập trung dinh dưỡng vào các vị trí chuyên biệt bên trong cây vượt quá khả năng phối trí dinh dưỡng bên trong cây.

– Điều này thường xảy ra nhất trong những vùng trọng điểm của các loại trái cây lớn hoặc các chùm đậu và liên quan tới cả hai sự kiện là nhu cầu tập trung cao độ vào một vùng chuyên biệt nhiều nguyên tố trong trái cây như N và K.

– Khả năng cơ động các nguyên tố bên trong cây cũng có thể bị hạn chế nếu hoa phát triển trước lá và do đó dẫn đến tình trạng hạn chế sự chuyển dịch dinh dưỡng trong các mô mao dẫn.

– Trong các thời kỳ hạn hán hoặc ẩm độ không khí cao cũng có thể hạn chế sự chuyển vận trong các mạch mao dẫn và ngăn cản sự phân phối các dưỡng chất bấ động

5. Thời điểm áp dụng phương pháp bón phân qua lá

Để Bón phân qua lá phù hợp, nên căn cứ trên những triệu chứng hiển nhiên có thể nhìn thấy theo kinh nghiệm (như thiếu dinh dưỡng) hoặc chẩn đoán dinh dưỡng qua lá.

6. Những tính chất của một sản phẩm phân bón qua lá tốt

Một sản phẩm phân bón qua lá tốt phải có các đặc tính sau:

– Tan hoàn toàn trong nước

– Độ tinh khiết cao, không chứa các hợp chất độc

– Hàm lượng ammonia và sulphate thấp

– Không chứa Clo

– Khả năng kết tinh dạng kim cương trong Ure thấp dưới 0,35%

– Các kim loại dưới dạng chelate

– Hàm lượng các gốc muối thấp

– Có thể dùng chung với thuốc BVTV

– Nhãn mác phải ghi rõ ràng hàm lượng các chất kết thành

– Hướng dẫn sử dụng rõ ràng ghi trên nhãn hoặc có chương trình hỗ trợ kỹ thuật cho người sử dụng bởi nhà sản phẩm

Bón phân qua lá, kể cả đối với dinh dưỡng đa lượng và vi lượng, là cần thiết để lạc quan hóa về năng suất, chất lượng dẫn đến gia tăng lợi tức của nhà nông. Đối với nhiều vụ mùa ở khắp nơi trên thế giới, Bón phân qua lá đã minh chứng tính hiệu quả, tính hiệu lực của nó, do đó nông dân nên được khuyến khích áp dụng phương pháp này kể cả trên các loại cây trồng chưa được khảo nghiệm tới. Tài liệu này nhằm cung cấp những quy luật chung để áp dụng cho đúng phương pháp Bón phân qua lá đối với các loại cây trồng như vậy.

Tìm hiểu cơ chế hấp thu phân bón qua lá của cây trồng; sưu tầm và tổng hợp

Xem thêm bài viết

1. Bón phân qua LÁ là cách bón phân tốt nhất cho cây?

2. Tại sao lá cây bị vàng? Nguyên nhân và cách chữa trị

 

Dự án bất động sản có thể bạn đang quan tâm

The Sol City 105 ha Đất Nền, Nhà Phố Giá 2 Tỷ Mở Bán GĐ1 12/2020

Bán đất Cát Lái Quận 2 35 triệu/m2 đã có Sổ Phân Tích Đầu Tư